Prens Sabahaddin
[3 Şubat 1877, İstanbul-30 Haziran 1948, Neuchâtel]
Sosyolog, düşünür ve siyaset adamı Mehmet Sabahaddin, II. Abdülmecid’in kızı ve II. Abdülhamid’in kız kardeşi Seni- ha Sultan ile Damat Mahmut Celaleddin Paşa’nın oğludur. II. Abdülhamid’e muhalif olan babasıyla birlikte Ekim 1899’da Paris’e yerleşti.
Fransa’daki Jön Türklerle tanışarak Abdül- hamid’e karşı Avrupa’da muhalefet edenler arasında lider konumuna yükseldi. Ecole des Roches okulunun kurucusu Edmond Demolins ile tanıştı ve onun toplum ve siyaset hak- kındaki görüşlerinden etkilendi.
Teşebbüs-i Şahsi ve Adem-i Merkeziyet Cemiyeti’ni kurdu.
İttihatçılarla arası açıldığı için İstanbul’da düzenlediği toplantılardaki konuşmaları nedeniyle bir süre tutuklu kaldı. Baskılardan kurtulmak için gittiği Mısır’dan, İttihat ve Ter- akki yönetiminin sonra ermesi ve Birinci Dünya Savaşı ye- nilgisinden sonra yurda döndü.
Türkiye’ye döner dönmez İttihat ve Terakki döneminde yasaklanan “Türkiye Nasıl Kurtarılabilir?” adlı eserini yayımladı. Ayrıca çeşitli yazılarıyla Anadolu’daki Millî Mücadele’yi destekledi. 1924 yılında hanedan üyelerinin sürgüne gönderilmesine ilişkin kanun gereği ülkeden ayrılmak zorunda kaldı. 1948 yılında İsviçre’nin Neuchâtel kentinde öldü. Kemikleri 1952 yılında Türkiye’ye getirilerek, Eyüp semtinde Halil Rıfat Paşa Türbesi’ne defnedildi.
Eserleri:
Umum Osmanlı Vatandaşlarımıza
Teşebbüs-i Şahsi ve Tevsi-i Mezuniyet Hakkında Bir İzah Teşebbüs-i Şahsi ve Tevsi-i Mezuniyet Hakkında İkinci Bir İzah Mesleğimiz Hakkında Üçüncü ve Son Bir İzah
Türkiye Nasıl Kurtarılabilir: Meslek-i İçtimai ve Programı